Kijk jij al dagelijks tegen je eigen grafkist aan?
Te confronterend?
Wie kijkt er nou met plezier iedere dag tegen zijn eigen doodskist aan? De kist waar je later of vroeger zeker in zult belanden. Dat is voor de meeste van ons te confronterend. Toch heb je bijzondere vogels die de eigen dood wel al in de ogen durven kijken. Zij regelden al wel de zaken rondom de eigen uitvaart later.
Hun eigen lijkkist staat al prominent in huis en heeft voorlopig een praktische bestemming gekregen als boekenkast, kamerscherm of zelf bed. Het plaid dat zo knus op de bank gedrapeerd ligt blijkt als je wat beter kijkt een lijkwade te zijn. Meestal zijn de wensen voor de uitvaart al met de uitvaartbegeleider besproken en schriftelijk vastgelegd. Op de begraafplaats is het graf al uitgezocht en gereserveerd of gekocht. De grafkunstenaar of steenhouwer kent de wensen. En in sommige gevallen is het grafmonument of de grafsteen alvast geplaatst.
Documentaire fotografe
Docufotografe Saskia Aukema fotografeerde en interviewde een aantal van deze mensen. Het resultaat: heel bijzondere en mooie foto’s en unieke verhalen in een expositie in uitvaartmuseum Totzover.
Doodshemd in de uitzet
Vroeger was het in Nederland gebruik dat je doodskleed al in de uitzet zat: een wit katoenen doodshemd. Ja soms was het zelfs een huwelijkscadeau. Dat is nu niet meer voorstelbaar. Ieder jaar weer werd werd het lijkhemd gewassen en netjes gestreken. Een standaard huishoudelijk klusje dat je tegelijk herinnerde aan je eigen sterven en vergankelijkheid.
“Ik heb gewoon niet zoveel met de dood….”
Vandaag de dag houden we de (gedachte aan) doodgaan en onze eigen vergankelijkheid zo lang als we kunnen uit onze gedachten en buiten de deur. We denken liever niet aan sterven en verlies, “we hebben er niet zoveel meer mee…” Veel liever vieren we het leven en voelen we ons jong en vitaal liefst tot aan het moment van de dood op hoge leeftijd. Oud worden en dood gaan zijn gewoon niet zo populair…. Misschien dat iemand daarom tijdens een uitvaart nota bene fluisterde: “Ik heb gewoon niet zoveel met de dood….”
Andere tijden?
Toch zijn er tekenen die wijzen op verandering. Zo zijn er zogenaamde kistenclubs aan het ontstaan. Leden van deze clubs wedijveren wie de mooiste eigen kist bouwt. Ook de Japanse traditie van het proef liggen in de toekomstige doodskist wint aan populariteit. Op uitvaartbeurzen bieden kistenmakers aan om je te laten fotograferen liggend in een kist.
Expositie in uitvaartmuseum
Het museum Totzover organiseerde de expositie “De Kist al in huis” met foto’s en verhalen van Saskia Aukema.
Alle mensen uit deze tentoonstelling vieren en omhelzen het leven, toch negeren zij de dood niet. In plaats daarvan nemen is het denken en omgaan met de dood een belangrijk deel van hun dagelijks leven geworden.
Saskia Aukema
Saskia Aukema is een Nederlandse journalist en fotograaf. Ze houdt van ‘slow journalism’. Mooie verhalen die zich geleidelijk ontwikkelen. Hoe levensbeslissingen het leven en de identiteit van mensen bepalen. Naast haar werk voor Trouw, kreeg haar breed tentoongestelde fotoreeks zoals Veiled nationale bekendheid in 2016 en 2017. Ook de twee publicaties van haar, Bekeerd (2014) en Veiled (2017), trokken veel aandacht.