Confronterende gedachte
Wie wil iedere dag de lijkkist zien waar je straks in begraven of gecremeerd wordt? Nogal confronterend – maar mensen verschillen! Sommigen van ons troffen al de nodige voorbereidingen voor hun dood: eigen uitvaart voorbereid, de kist wacht al thuis op ze, over de bank ligt hun lijkwade en het grafmonument is al geplaatst.
Interviews en foto’s
Saskia Aukema – bekende fotografe van documentaires – sprak met mensen die wél hun uitvaart en wat er bij komt kijken geregeld hadden. Dat leidde tot een bijzondere foto’s en onthullende interviews. Te zien in het uitvaartmuseum Totzover op de Oosterbegraafplaats in Amsterdam.
Uitzet met doodshemden
Vroeger was het in Nederland gebruikelijk dat je doodskleed al in je uitzet zat: een wit katoenen doodshemd. Ja soms werd het zelfs als een huwelijksgift cadeau gedaan. Dat is nu niet meer voor te stellen. En ieder jaar weer werd het ongebruikte lijkhemd opnieuw gewassen en netjes gestreken. Een destijds standaard huishoudelijk klusje dat tegelijk herinnerde aan je eigen sterven en vergankelijkheid.
“De dood daar heb ik gewoon niet zoveel mee…”
Tegenwoordig proberen we de dood en de gedachte daar aan zo lang mogelijk buiten de deur te houden. We vieren liever het leven en de jeugd en ontkennen dat we ouder worden en uiteindelijk zullen sterven. Dat ouderdom meestal komt met gebreken en lijden. Liefst blijven we jong en vitaal tot aan het moment van sterven. Wellicht verklaart dat waarom iemand grappig bedoeld opmerkte “De dood daar heb ik gewoon niet zoveel mee…”
Veranderingen
Toch lijkt dit te veranderen: Nieuw-Zeeland zijn inmiddels de eerste kistclubs ontstaan waarvan de leden hun eigen kist bouwen en wedijveren om de mooiste creatie. Het Japanse gebruik om de eigen kist eerst zelf te testen, proef te liggen, komt nu ook langzaam op in Nederland.
Voorbereid?
Nederlandse uitvaartondernemers nodigen ons uit om onze wensen omtrent de uitvaart vast te leggen. Zodat de nabestaanden een passende uitvaart kunnen organiseren die passend is. En grafmonumenten worden vaker al voor het overlijden ontworpen en geplaatst. . Voorbeeld is een familiegraf op begraafplaats Zorgvlied. Het is al lang geleden geplaatst en (gelukkig) tot op heden nog leeg.
Expositie in uitvaartmuseum
Het museum Totzover organiseerde de expositie “De Kist al in huis” met foto’s en verhalen van Saskia Aukema.
Alle mensen uit deze tentoonstelling vieren en omhelzen het leven, toch negeren zij de dood niet. In plaats daarvan nemen is het denken en omgaan met de dood een belangrijk deel van hun dagelijks leven geworden.
Saskia Aukema
Saskia Aukema is een Nederlandse journalist en fotograaf. Ze houdt van ‘slow journalism’. Mooie verhalen die zich geleidelijk ontwikkelen. Hoe levensbeslissingen het leven en de identiteit van mensen bepalen. Naast haar werk voor Trouw, kreeg haar breed tentoongestelde fotoreeks zoals Veiled nationale bekendheid in 2016 en 2017. Ook de twee publicaties van haar, Bekeerd (2014) en Veiled (2017), trokken veel aandacht.